In de middelbare school volgde ik de richting Menswetenschappen. Gevolgd door een graduaat (jaja, ik ben een oude doos) als maatschappelijk assistent. Optie personeelswerk. Is het nodig te zeggen dat de mens me interesseert? Ik verslond mijn cursussen, puur uit interesse. De theorie paste ik toe buiten de school. Examens waren een formaliteit. Werken in de horeca bijvoorbeeld, heeft me véél geleerd over mensen. Maar ook in andere levensdomeinen trok ik lessen uit mijn toen nog prille leven. Dat blijf ik doen en ik kan het mijn medemens alleen maar aanraden dat ook eens te proberen.
Nu nog denk ik vaak na over het leven, de mens, welke types van mensen je tegen het lijf kan lopen en hoe je daar best mee omgaat. Mijn kinderen – zo jong als ze ook zijn – doen dat ook. Samen filosoferen we daar dan over.
En dan word je geboren…
Een kind kiest niet waar het geboren wordt. Maar het moment dat ie ergens ter wereld uit een vrouwenlichaam floept, wordt er al meteen een brandmerk op zijn of haar hoofd gezet. Minstens eentje toch. Arm. Snob. Zwart. Vlaming. Gehandicapte. Jood. Depressief. Zo zijn er nog tientallen brandmerken. Bij elk brandmerk wordt een lijstje vooroordelen geleverd. Die krijg je er gratis bij.
Op dat moment heeft een opgroeiend kind de keuze. Yep: de keuze. Een keuze is er altijd. Niet dat het simpel is om een keuze te maken, maar als je ze wil zien dan is ze er. Velen willen een andere weg op, maar kunnen dat alleen niet. Wat niet wil zeggen dat het bij voorbaat een verloren zaak is. Mits wat hulp komen veel gebrandmerkten toch goed terecht in het leven. En dan zijn er de happy few die het wel zelf kunnen. Die al vroeg weten wat ze willen in hun leven en daar dan ook volle bak op inzetten. Anderen settelen zich in hun ‘gebrandmerkt-zijn’ en gebruiken dat vaak om al het onrecht dat hen overkomt op af te schuiven.
Keuzes.
Schik je je naar je brandmerken met de bijhorende voordelen of maak je zelf een eigen levenspad? Kies je voor de gemakkelijke weg of denk je ‘moeilijk gaat ook’? Kijk eens goed naar je brandmerk: wat heeft het je geleerd? Kan je dat op een positieve manier aanwenden in je leven? Negeer het niet, hoe moeilijk dat ook is. Maar geef het een plaats. Het heeft je deels mee gevormd. Of je dat nu wil of niet.
Om terug te komen op de titel: ik stel me die vraag soms. Een sluitend antwoord heb ik nog niet gevonden. Er zijn mensen die oprecht een gelukkig leven kunnen leiden met hun brandmerken. En dat is eigenlijk knap. Er zijn er ook die gans hun leven strijden om te bewijzen dat ze alles zijn behalve hun brandmerk. Maar is dat wel zo? Blijft het niet altijd een beetje sluimerend aanwezig? Je kan jezelf toch niet verloochenen? Die enkelingen die er in slagen hun brandmerken een plaats te geven in hun leven, maar ze niet meer credits dan dat toe te kennen, zijn vermoedelijk nog het best af. Zij hebben meer tijd om zich toe te leggen op de realisatie van hun doelstellingen.
De ander
Klinkt simpel allemaal. Ware het niet dat de mens een sociaal wezen is. Ergo: dat de mens belang hecht aan het oordeel van ‘de ander’. Dit speelt vaak een (te) grote rol in het keuzeproces. Soms ondergaat een gebrandmerkte nog liever een gebrandmerkt leven om de ander niet voor het hoofd te stoten dan dat ie werk maakt van zijn eigen geluk. Laat dat toch niet ondergeschikt zijn aan een ander! Je hebt maar één leven, maak er het beste van. Het beste naar jouw normen. Laat de rest maar foeteren en vermanend kwebbelen. Jij en jij alleen kan er voor zorgen dat je op je oude dag niet met spijt terug kijkt naar gemiste kansen.